Bezoek deze site voor meer informatie.
Een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) probeert de (positieve en negatieve) effecten van een project (of beleidsoptie) op de welvaart van Nederland in te schatten. Het gaat hier niet alleen om financiële kosten en baten, maar ook om maatschappelijke effecten zoals effecten van een project op geluidsoverlast of natuur die inwoners van Nederland van waarde vinden. Het inschatten van welvaartseffecten in een maatschappelijke kosten baten analyse gebeurt aan de hand van een aantal stappen.
1. Een goede maatschappelijke kosten-batenanalyse begint niet gelijk met het inschatten van positieve en negatieve welvaartseffecten van het project (kosten en baten), maar analyseert eerst het probleem dat het project tracht op te lossen.
2. Nadat de probleemanalyse is uitgevoerd, moet het nulalternatief (de wereld zonder een project) worden beschreven waartegen de projectalternatieven worden afgezet om de projecteffecten in te schatten.
3. Dan kan het schatten van de effecten beginnen. De projecteffecten worden in een MKBA-studie ingeschat door de wereld met een project (projectalternatief) te vergelijken met de wereld zonder een project (nulalternatief). Uit deze verschillenanalyse vloeien per jaar een aantal fysieke effecten voort (bijvoorbeeld reistijdwinsten, verlies van biodiversiteit, aantal kilometers aan te leggen nieuwe weg). Bij bepaalde effecten moeten effecten op de welvaart van het fysieke effect worden afgeleid. Afnemende biodiversiteit heeft bijvoorbeeld meerdere functies voor mensen (o.a. recreatie, gezondheid, niet-gebruikswaarde). De effecten van afnemende biodiversiteit op deze functies moeten worden afgeleid in een MKBA. Bij ruimtelijk-infrastructurele projecten schat men fysieke projecteffecten vaak in aan de hand van verkeersmodellen, financiële analyses (business case / grondexploitatie) en/of een milieueffectenrapportage.
4. Als volgende stap probeert de opsteller van een maatschappelijke kosten-batenanalyse al deze ‘effecten op de welvaart van mensen’ in geld uit te drukken (monetariseren). Het resultaat van deze stap is dat voor verschillende jaren in de toekomst de in geld uitgedrukte baten en kosten zijn ingeschat.
5. De vijfde stap die de opsteller van een MKBA neemt is het terugrekenen van de baten en kosten van de verschillende jaren in de toekomst met een discontovoet naar één basisjaar. Wilt u weten waarom kosten en baten in een MKBA moeten worden gedisconteerd? Klik dan hier en bekijk Frequently Asked Question nummer 8.
6. Vervolgens presenteert de opsteller van de MKBA de uitkomsten van de MKBA-studie in een MKBA-rapport. Een MKBA-rapport bevat ook kwantitatieve of kwalitatieve informatie over effecten die niet op een verantwoorde wijze in geld kunnen worden uitgedrukt. Een goede MKBA presenteert niet alleen de totale effecten van een project voor Nederland, maar ook de effecten voor verschillende relevante actoren (bijvoorbeeld regio’s, gemeenten, koopkrachtsgroepen). Dit noemt men de verdelingseffecten. Ten slotte geeft een opsteller in een goed MKBA-rapport ook de onzekerheden omtrent de effectinschattingen in een MKBA-studie goed weer door bijvoorbeeld gebruik te maken van toekomstscenario’s en gevoeligheidsanalyses.
